Świadczenia rodzinne

Zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego

Aktualny system świadczeń rodzinnych został wprowadzony 1 maja 2004 r. Podstawę prawną systemu stanowi ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020, poz.111 )

Zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych świadczeniami rodzinnymi są:

1) zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego,

2) świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, specjalny zasiłek opiekuńczy i świadczenie

pielęgnacyjne,

3) jednorazowa zapomoga związana z urodzeniem się dziecka,

4) świadczenie rodzicielskie – obowiązuje od 1 stycznia 2016 r.

Obok posiadania dziecka na utrzymaniu, głównym kryterium uprawniającym do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami jest przeciętny miesięczny dochód, w przeliczeniu na osobę w rodzinie. Kryterium dochodowe dotyczy dochodu netto, tj. po odliczeniu podatku dochodowego i składek na ubezpieczenie społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne i wynosi od 1 listopada 2015 r. 674 zł na osobę lub 764 zł, gdy w rodzinie jest dziecko niepełnosprawne. Kolejnym świadczeniem uzależnionym od dochodu jest jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka. Kryterium dochodowe przy ubieganiu się o to świadczenie wynosi 1922 zł. Niezależnie od wysokości dochodu rodziny przyznawane są:

• świadczenie pielęgnacyjne,
• zasiłek pielęgnacyjny
• świadczenie rodzicielskie.

Zasiłek rodzinny oraz specjalny zasiłek opiekuńczy przyznawane są na okres zasiłkowy, tj. od 1 listopada jednego roku do 31 października następnego roku kalendarzowego. Przy ustalaniu uprawnień do w/w świadczeń brane są pod uwagę dochody osiągnięte w roku poprzedzającym okres zasiłkowy. W przypadkach określonych w ustawie dochód ten pomniejsza się o dochód utracony lub powiększa o dochód uzyskany po roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy. Świadczenie rodzicielskie przysługuje bez względu na dochód, głównie niezatrudnionym matkom od momentu urodzenia się dziecka na okres  52 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka podczas jednego porodu. W przypadku urodzenia większej liczby dzieci podczas jednego porodu zwiększa się liczba tygodni. System świadczeń rodzinnych oparty jest o zasadę pomocniczości, uwzględniającą regułę, że osobami w pierwszej kolejności zobowiązanymi do łożenia na utrzymanie dzieci są ich rodzice.

W przypadku, gdy ich środki i uprawnienia są niewystarczające do wychowania i utrzymania dzieci, przysługuje pomoc państwa w postaci świadczeń rodzinnych. W sytuacji osób samotnie wychowujących dzieci oznacza to konieczność zasądzenia alimentów na rzecz dziecka od drugiego z rodziców. Aby skorzystać z dodatków do zasiłku należy przede wszystkim mieć prawo do zasiłku rodzinnego. Ponadto, do każdego z dodatków wymagane jest spełnienie dodatkowych warunków związanych z tytułem (powodem) przyznania dodatku. Jednocześnie można pobierać kilka rodzajów dodatków.

Świadczenie rodzicielskie przysługuje osobom, które urodziły dziecko, a które nie otrzymują zasiłku macierzyńskiego  lub uposażenia macierzyńskiego.

Uprawnieni do pobierania tego świadczenia są m. in.

• bezrobotni,
• studenci,
• rolnicy,
• wykonujący prace na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kwota  to 1000zł  do roku życia dziecka, przeliczalne na dni bez względu na sytuacje dochodową ojca dziecka.

Rodzice otrzymają także jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia dziecka - wynosi 1000zł bez względu na dochód.

Zasiłek pielęgnacyjny wynosi 215,84 zł miesięcznie.

Przysługuje:

• niepełnosprawnemu dziecku;
• osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia;
• osobie, która ukończyła 75 lat i nie pobiera dodatku pielęgnacyjnego w ZUS czy KRUS.

Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego jest przyznawane do końca ważności orzeczenia, bądź bezterminowo.

Świadczenie pielęgnacyjne od 1 stycznia 2023 r. wynosi 2458 zł miesięcznie.

Przysługuje:

• matce albo ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka, osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności - jeżeli rezygnuje z zatrudnienia lub nie podejmuje zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (świadczenie to jest przeliczane na dni).

Zasiłek dla opiekuna – wynosi  620,00 zł. (od listopada 2019r.)  przysługujący wyłącznie osobom, które utraciły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego z dniem 1 lipca 2013 r. w związku z wygaśnięciem z mocy prawa decyzji przyznającej prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

Świadczenie „Za życiem” 

Świadczenie przysługuje matkom, decydującym się na urodzenie dziecka, u którego zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie  rozwoju dziecka- przysługuje jednorazowe świadczenie w wys. .4000 zł .Podstawą do przyznania tego świadczenia jest zaświadczenie lekarskie od lekarza specjalisty, nie później niż od 10 tego tygodnia ciąży do porodu, złożenie wniosku. Świadczenie przysługuje bez względu na dochód.